Αρχαϊκός κούρος κοντά στο αρχαίο λατομείο της Νάξου

Αρχαϊκός κούρος (6ος αιώνας π.Χ.) κοντά στο αρχαίο λατομείο της Νάξου στη θέση Φλεριό.


Φωτο-1


Φωτο-2

Φωτο-3

Το άγαλμα παρίστανε ένα γυμνό νέο άνδρα σε υπερφυσικό μέγεθος (ύψος 5,5 μ.) και στην αρχαϊκή μετωπική , αδρανή στάση. Χρονολογείται γύρω στο 570 π.Χ.

Φωτο-4

Είναι η εποχή που οι ισχυροί ευγενείς μιας αριστοκρατικής κοινωνίας, παραγγέλνουν μνημειώδη έργα που επιβάλλονται με την αυστηρή δομή και το μέγεθός τους. Το στάδιο κατεργασίας του γλυπτού είναι προχωρημένο, αλλά λιγότερο από εκείνο του άλλου ημιτελούς αγάλματος που έμεινε ψηλά στο βουνό. (Βλέπε παρακάτω)

Αρχαϊκός κούρος στο αρχαίο λατομείο της Νάξου

Αρχαϊκός κούρος στο αρχαίο λατομείο της Νάξου.


Φωτο-1


Φωτο-2

Φωτο-3

Αρχαϊκό ιερό και εργαστήρια(;) μαρμαρογλυπτικής

Αρχαία εργαστήρια μαρμαρογλυπτικής(;) και ιερών στη θέση Φλεριό, στην κοιλάδα των Μελάνων κοντά στο αρχαίο λατομείο, που χρονολογούνται από τον 8ο π.Χ.αιώνα. Τα ιερά υπήρχαν για να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα οι λατόμοι.

Φωτο-1

Φωτο-2

Φωτο-3

Φωτο-4


Φωτο-5

Φωτο-6


Φωτο-7

Φωτο-8

Μυκηναϊκή πόλη (Επιτόπιο Μουσείο) 1

Μυκηναϊκή πόλη (Επιτόπιο Μουσείο στη θέση Γρόττα)

Το 1982 ο Δήμος Νάξου επέτυχε να χρηματοδοτηθεί από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού για να διαμορφώσει σε πλατεία την περιοχή στα δυτικά της Μητρόπολης, που μόλις είχε απαλλαγεί από τα πρόχειρα κτίσματα που την καταλάμβαναν. Η απαραίτητη αρχαιολογική έρευνα του υπεδάφους που έπρεπε να προηγηθεί άρχισε αμέσως με χρηματοδότηση της Αρχαιολογικής Εταιρείας υπό την διεύθυνση του καθηγ. Β. Λαμπρινουδάκη, ως εκπροσώπου της και της Φωτεινής Ζαφειροπούλου, εφόρου των αρχαιοτήτων της περιοχής και με την συμμετοχή και άλλων επιστημόνων, όπως της Όλγας Φιλανιώτου και της Αλίκης Μπικάκη.Οι ανασκαφές του Νικολάου Κοντολέοντος στην παραλία της Γρόττας, στο Ειρηνοδικείο και στα Απλώματα είχαν ήδη από το 1949 καταστήσει γνωστό ότι στο βόρειο μέρος της Νάξου άνθησε ήδη στη δεύτερη π.Χ. χιλιετία μια σημαντική πόλη. Αναμένονταν, λοιπόν, και εδώ στη Μητρόπολη ενδιαφέροντα ευρήματα. Όμως αυτά που αποκαλύφθηκαν στα τρία χρόνια της ανασκαφής, από το 1982 ως το 1984, υπερέβησαν κάθε προσδοκία.Από την πόλη των τελευταίων αιώνων της δεύτερης π.Χ. χιλιετίας, που ανήκε στον ίδιο πολιτισμό με τις Μυκήνες, διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση ένα μεγάλο κομμάτι του τείχους της, που κατέβαινε από το λόφο του Κάστρου προς τη θάλασσα.

Πάνω στην πλάτους τριών μέτρων λίθινη βάση του διατηρήθηκε μεγάλο μέρος των πλίνθων από πηλό, με τα άχυρα που αναμείγνυαν για συνοχή ακόμη άθικτα μέσα τους. Το είδος αυτό των τειχών το γνωρίζουμε και από λίγες άλλες περιπτώσεις, το παράδειγμα της Νάξου είναι, όμως, από αυτή την εποχή το μοναδικό που μπορεί κανείς να επισκεφθεί σήμερα. Μέσα από το τείχος ήλθαν στο φως διάφορα διαμερίσματα εργαστηρίων κατασκευής αγγείων, με μοναδικές και εδώ πληροφορίες για τις βιοτεχνίες της μακρινής αυτής εποχής: Πάγκοι πάνω στους οποίους ήταν ακουμπισμένα ακόμη άψητα αγγεία. Συστήματα λεκανών για το βάψιμο των αγγείων με τη λευκή ουσία του καολίνη. Φούρνος για το ψήσιμο, κοντά στον οποίο βρέθηκε ένας από τους μεγαλύτερους κρατήρες της μυκηναϊκής εποχής που γνωρίζουμε. Η ιδιαίτερα ζωντανή αυτή πόλη, όπως γνωρίζουμε από τις έρευνες στην περιοχή, είχε πυκνό ιστό σε μεγάλη έκταση και κατέληγε προς την παραλία με ένα ισχυρό λιμενικό έργο, διατηρούμενο σήμερα βυθισμένο στη θάλασσα. Ποιοι ήταν οι κάτοικοι αυτής της πόλης; Φαίνεται πως δεν ήταν άλλοι από τους προγόνους των κατοίκων της Νάξου της κλασικής εποχής, δηλαδή των Ελλήνων της πρώτης π.Χ. χιλιετίας. Η τύχη το θέλησε, ώστε η ανασκαφή αυτή να αποκαλύψει το μέρος που διάλεξαν οι ίδιοι για να τους θυμίζει την ιστορία τους και την καταγωγή τους. Αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό σύνολο του ευρήματος. Γύρω στο 1050 π.Χ. το παραλιακό μέρος της πόλης εγκαταλείφθηκε. Με την κατάρρευση τον μυκηναϊκού συστήματος εξουσίας υπήρχαν κίνδυνοι από τη θάλασσα. Όμως, οι κάτοικοι δεν πήγαν μακριά. Γιατί άρχισαν να θάβουν τους νεκρούς τους ανάμεσα στα ερείπια αμέσως μετά την εγκατάλειψη, όπως δείχνουν τα αγγεία που έβαζαν μέσα. Μετά από μια έως δύο γενιές, μάλιστα, παραμέρισαν κοντά στο τείχος τα ερείπια και άρχισαν να θάβουν συστηματικά μέσα σε οικογενειακούς περιβόλους. Ο περίβολος με τον τάφο συνέχιζε να αποτελεί την αναφορά στην παραδοσιακή εστία της οικογένειας. Ότι πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους βεβαιώνεται από το γεγονός ότι σε ένα νεκρό του 10ου π.Χ. αιώνα έβαλαν σημάδι πάνω στον τάφο του ένα μυκηναϊκό αγγείο του 12ου αιώνα. Λίγο αργότερα σταματούν οι ταφές, και πάνω στις στάχτες που τις σκέπασαν από τις τελετές, ξαναμοιράζονται οι περίβολοι, ανάλογα με την εξέλιξη των οικογενειών, και μέσα τους φτιάχνονται πια μόνο χαμηλές πρόχειρες τράπεζες, πάνω στις οποίες γίνονται δείπνα ή προσφορές προς τιμήν των νεκρών. Είναι φανερό ότι τώρα δεν φροντίζεται πια ένας συγκεκριμένος νεκρός, αλλά τιμώνται γενικότερα οι πρόγονοι ενός γένους. Ήταν ήδη γνωστό στους ιστορικούς, ότι οι Έλληνες, όταν στις αρχές της πρώτης π.Χ. χιλιετίας σχημάτιζαν τα μικρά τους κράτη, που ήταν η πόλη και η περιοχή της, αναζητούσαν σημάδια της ιστορικής τους ταυτότητας, και ενός ένδοξου παρελθόντος της πόλης τους.

Αυτά συνήθως τα δημιουργούσαν θάβοντας νεκρούς και τιμώντας τους ως προγόνους κοντά σε επιβλητικά ερείπια της μυκηναϊκής εποχής, που είχε γίνει θρυλική με τα ποιήματα του Ομήρου. Σε καμιά, όμως, από τις περιπτώσεις αυτές που άφησαν ίχνη δεν διατηρήθηκε με τόση καθαρότητα και με τόση ένταση, όσο εδώ στη Μητρόπολη, η εικόνα αυτής της δραστηριότητας. Από αναγκαστικές ανασκαφές σε οικόπεδα ξέρουμε σήμερα ότι τέτοιοι ταφικοί οικογενειακοί περίβολοι έγιναν στις αρχές της πρώτης χιλιετίας σε όλο το παραλιακό τμήμα της μυκηναϊκής πόλης της Γρόττας. Όμως γύρω στο 700 π.Χ. στη Μητρόπολη, όπου διατηρείτο επιβλητικά τμήμα του τείχους από το θρυλικό μυκηναϊκό παρελθόν, ένα μέρος των περιβόλων σκεπάστηκε με πεσμένες και σπασμένες πλίνθους από αυτό και αποτέλεσε μια νέα μορφή τάφου, ένα κυκλικό σωρό, ένα τύμβο, ο οποίος συνέχισε να δέχεται τιμές ως ηρώο των προγόνων. Δίπλα του, από τη Μητρόπολη ως τα παλιά σφαγεία, απλώθηκε η αγορά, το κέντρο της αρχαίας Νάξου. Το ερείπιο του μυκηναϊκού τείχους και ο τύμβος των προγόνων έμειναν όρθια και σεβάσμια μέχρι τον 2ο μ.Χ. αιώνα.Την εποχή εκείνη είχαν φαίνεται ήδη χάσει την σημασία τους και σκεπάστηκαν ξανά με σπίτια. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο η τελευταία μυκηναϊκή, όσο και η ρωμαϊκή αυτή πόλη έχουν όμοιο προσανατολισμό με την σημερινή. Οι πολλαπλές αξίες που αντιπροσωπεύουν τα ευρήματα αυτά έπεισαν ειδικούς και τοπική αυτοδιοίκηση ότι έπρεπε να διατηρηθούν ορατά και να αναδειχθούν. Το ιδιαίτερα εύφθαρτο υλικό τους επέβαλλε την δραστική προστασία τους. Και η σύγχρονη ζωή απαιτούσε την διατήρηση της λειτουργίας του χώρου ως πλατείας. 'Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα της προστασίας τους σε υπόγειο χώρο, που διατύπωσε ο συνάδελφος Μανώλης Κορρές. Ο Δήμος της Νάξου, με συγκινητική διάθεση συνεργασίας, προχώρησε στην υλοποίηση της ιδέας με μελέτη του μηχανικού Γουρζή, η οποία οδήγησε στην κατασκευή με την χρηματοδότηση του ΕΟΤ του σκελετού του στεγάστρου που ήταν επείγουσα. Ιδιαίτερα λεπτή και δύσκολη σ' αυτή τη φάση ήταν η θεμελίωση των απαραιτήτων στύλων του βαρέος στεγάστρου σε σημεία που δεν θίγονταν τα αρχαία λείψανα. Σε δύο περιπτώσεις που δεν υπήρχε καλύτερη λύση, οι λίθοι των αρχαίων κατασκευών που θίγονταν σχεδιάστηκαν, αριθμήθηκαν, απομακρύνθηκαν, και μετά την κατασκευή των πεδίλων επανατοποθετήθηκαν στη θέση τους. Το στέγαστρο έσωσε τα ευπαθή λείψανα.

Όμως, η τελική διαμόρφωση σε επισκέψιμο χώρο απαιτούσε αρχιτεκτονική μελέτη. Και η οργάνωση μιας επίσκεψης στον σεβάσμιο αυτό χώρο δεν μπορούσε να αγνοήσει ούτε τα άλλα λείψανα της πρώιμης κατοίκησης στη Γρόττα (π.χ. πάτωμα σπιτιού από την τέταρτη π.Χ. χιλιετία, ή πλακόστρωτος μυκηναϊκός δρόμος) ούτε τον σημαντικότατο χώρο των Παλατιών, με τον μαρμάρινο ναό του Απόλλωνος από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Ήταν φανερό ότι η υποβαθμισμένη τότε περιοχή της Γρόττας μπορούσε να οργανωθεί σε ένα χώρο, όπου παράλληλα με τις λειτουργίες της σύγχρονης ζωής θα προβαλλόταν η εξαιρετική ιστορική σημασία του τόπου. Την ανάγκη αυτή ήλθε να εξυπηρετήσει η προγραμματική σύμβαση που υπεγράφη από την Μελίνα Μερκούρη το 1989 μεταξύ τον Υπουργείου Πολιτισμού, του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και τον Δήμου Νάξου με σκοπό την οργανωμένη ανάδειξη της μακρότατης και πολιτισμικά ιδιαίτερα σημαντικής ιστορίας της περιοχής. Την αρχιτεκτονική προμελέτη του συνόλου και την οριστική μελέτη για την μετατροπή του στεγάστρου της πλατείας Μητρόπολης σε υπόγειο επιτόπιο μουσείο ανέλαβε η Αγνή Κουβελά, που επέβλεψε και την εκτέλεσή της. Πολύτιμες για την προμελέτη ήταν και οι συμβουλές του μέλους της επιτροπής της σύμβασης συγκοινωνιολόγου καθηγητή Δημήτρη Φιλιππίδη. Από τους σκοπούς της προγραμματικής έχει ήδη επιτελεσθεί ένα μεγάλο μέρος: H πεζοδρόμηση και η διαμόρφωση της πρόσβασης προς το νησί των Παλατιών και το ναό του Απόλλωνα έγινε μέσα στο πνεύμα της γενικής προμελέτης με μελέτη και έξοδα του Δήμου Νάξου. Το επιτόπιο μουσείο και η διαμόρφωση της πλατείας Μητρόπολης και του μικρού άλσους στη Χρυσοπολίτισσα, καθώς και η διαμόρφωση σε πεζόδρομο του δρόμου που οδηγεί στο μουσείο και στη Μητρόπολη ολοκληρώθηκαν. Το 1998, μάλιστα, προτάθηκαν από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων μαζί με άλλες δύο διαμορφώσεις πλατειών ως τα καλύτερα έργα για την απονομή διεθνούς βραβείου.

Οι σύγχρονες κατασκευές προβλέφθηκε να μην πατήσουν πάνω στα αρχαία λείψανα (...). Με μελέτη και προσοχή έγιναν μερικές αποκαταστάσεις των ερειπίων, έγιναν επίσης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ακριβή αντίγραφα των εκτιθεμένων κινητών ευρημάτων, των οποίων τα πρωτότυπα βρίσκονται στο μουσείο στο Κάστρο και λήφθηκε ειδική μέριμνα για τον έλεγχο της υγρασίας, τον οποίο μετρούν ειδικά μηχανήματα. Στην διαμόρφωση της έκθεσης του ενημερωτικού υλικού μέσα στο μουσείο η προσφορά της αρχιτέκτονος του ΤΑΠ και μέλους της επιτροπής Μπέσσης Δρούγκα υπήρξε πολύτιμη. Καθοριστική όμως γενικά για την τύχη των πολυτίμων λειψάνων που διασώθηκαν υπήρξε η αγάπη γι' αυτά του Μανώλη Ανεβλαβή. Από την ανασκαφή τους μέχρι την προστασία τους κατά τις εργασίες και την αποκατάστασή τους ο Μανώλης υπήρξε, με πλήρη ανιδιοτέλεια, ο επί τόπου φύλακας άγγελός τους.

.Καθηγητής: Βασίλειος Λαμπρινουδάκης. (Aπό τον ιστότοπο kykladesnews.gr)



Φωτο-1 (η είσοδος του επιτόπιου μουσείου με οικοδομικά ευρήματα Μυκηναϊκής περιόδου)

Φωτο-2 (ο πίνακας έξω από το επιτόπιο μουσείο, με την χρονολογική διαίρεση από την Πρωτοκυκλαδική έως την Ύστερη αρχαιότητα)

Φωτο-3 (μεσα στο μουσείο, κάτω από το έδαφος της πλατείας Μητρόπολης)

Φωτο- 4
Φωτο-5

Μυκηναϊκή πόλη (Επιτόπιο Μουσείο) 2

Φωτο-6

Φωτο-7

Φωτο-8

Φωτο-9

Φωτο-10

Φωτο-11

Φωτο-12

Μυκηναϊκή πόλη (Επιτόπιο Μουσείο) 3

Φωτο-14


Φωτο-15

Φωτο-16

Φωτο-17

Φωτο-18

Φωτο-19

Φωτο-20

Φωτο-21

Φωτο-22

Μυκηναϊκή πόλη (Επιτόπιο Μουσείο) 4

Φωτο-23

Φωτο- 24

Φωτο-25

Φωτο-26

Φωτο-27

Φωτο-28

Κατά τον 14ο και 13ο αι π. Χ. η Γρόττα εξελίσσεται στο μοναδικό ίσως κέντρο του νησιού. Η μετατόπιση αυτή του κέντρου βάρους οφείλεται μάλλον στη γεωγραφική θέση της Γρόττας, που την καθιστά σταθμό επικοινωνίας των μυκηναϊκών κέντρων της ηπειρωτικής Ελλάδας με την Ανατολή. Στα μέσα του 13ου αι. π.Χ., μετά την καταστροφή της πόλης από σεισμό ή άλλη αιτία, μία νέα πόλη επάνω στην παλαιά έχει διαφορετικό προσανατολισμό και επεκτείνεται νότια και ανατολικά. Η μυκηναϊκή ακρόπολη μετατοπίζεται στο Κάστρο και η κάτω πόλη καταλαμβάνει την παράκτια περιοχή, η οποία μετά το 1200 περ. π.Χ. τειχίζεται.

Οι χωροταξικές αλλαγές σχετίζονται με τις γενικότερες μεταβολές που σημειώνονται
και πάλι στην περιοχή του Αιγαίου και με τις νέες συνθήκες που δημιουργούνται
με την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων. Τα ευρήματα από
τον οικισμό της Γρόττας και τα νεκροταφεία του, στα Απλώματα και στα Καμίνια,
υποδεικνύουν εύπορη κοινωνία, με χαρακτήρα λιγότερο μυκηναϊκό σε σχέση με
το παρελθόν, που ενσωματώνει στοιχεία και χαρακτηριστικά από την Αττική, την
Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και την Κύπρο.

Στους Πρωτογεωμετρικούς και Γεωμετρικούς χρόνους (1050-700 π.Χ.) το «άστυ» της Νάξου καταλαμβάνει τη θέση της σημερινής πόλης. Η θέση του οικισμού της Γρόττας χρησιμοποιείται ως χώρος ταφής, παράλληλα με τα άλλα νεκροταφεία που αναπτύσσονται στις παρυφές του άστεως (Πλίνθος, Απλώματα, Νότιο Νεκροταφείο). Ταφικοί περίβολοι για τα διάφορα γένη στη Γρόττα στη διάρκεια του 9ου αι. π.Χ. παρέχουν ενδείξεις για την απόδοση τιμών σε προγόνους ως ιδρυτών-ηρώων. Προς τα τέλη του 8ου αι. π.Χ. τύμβος καλύπτει τέτοιους περιβόλους πλάι στα κατάλοιπα του μυκηναϊκού τείχους.

Λίγα λόγια για την Πάρο και τον Αρχίλοχο

-Λίγα λόγια για την ιστορία και την αρχαιολογία της Πάρου>

Το νησί της Πάρου είναι τρίτο σε μέγεθος,στις Κυκλάδες, μετά την Νάξο και την Άνδρο.
Εδώ και τρεις δεκαετίες έχει εξελιχθεί σε έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδος, καθώς συνδυάζει την γραφικότητα των Κυκλάδων με την σύγχρονη διασκέδαση.

Όμως μια άλλη ελκυστική πλευρά της Πάρου είναι η ιστορία της και φυσικά τα μνημεία της, που είναι πάρα πολλά σε σύγκριση με το μέγεθός της.
Μία από τις σπουδαιότερες μορφές της Ελλάδος, στην αρχαϊκή εποχή, ήταν ο ιαμβογράφος και λυρικός ποιητής Αρχίλοχος, που έζησε στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα π.Χ.

Άλλες αξιόλογες μορφές της Πάρου ήταν ο Αγοράκριτος -μαθητής του Φειδία- που εργάστηκε στο γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα και ο Σκόπας που έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. ο οποίος εργάστηκε στο Αρτεμίσιο της Εφέσου και στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού.

Η Πάρος είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του κυκλαδικού πολιτισμού. Τα πρώτα ίχνη της ανθρωπινής παρουσίας εντοπίζονται στην πρωτοκυκλαδική εποχή (3.200 - 2.300 π.Χ.). Έχουν εντοπιστεί πολλά νεκροταφεία αυτής της εποχής, που μαρτυρούν την ύπαρξη σημαντικών εγκαταστάσεων στο νησί. Οι πιο πολλές θέσεις βρίσκονται παραθαλάσσια στον Δρυό, στον Κάμπο, στον Πύργο, στη θέση Πλαστηράς, και στον κόλπο της Παροικιάς, στις τοποθεσίες Δήλιο και Φράγκικο Κάστρο. Στη σημερινή Παροικιά,-την πρωτεύουσα της Πάρου- άκμασε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του κυκλαδικού πολιτισμού -τέλη 3ης αρχές 2ης χιλιετίας π.Χ.- (φωτο-1), το οποίο κατά τη μέση και ύστερη εποχή του Χαλκού (2η χιλιετία π.X.) εξελίχθηκε σε σπουδαίο εμπορικό λιμάνι.


Φωτο-1 (η ανασκαφή του προϊστορικού οικισμού το 1899 στη θέση Κάστρο στη Παροικιά δίπλα από το ναό του αγίου Κωνσταντίνου)

Στον κόλπο της Nάουσας ξεχωρίζουν στην περιοχή Kουκουναριές, ένας ψιλός λόφος (φωτο-2)που κατοικήθηκε κατά την τελευταία μυκηναϊκή περίοδο και καταστράφηκε από σεισμό. Εδώ ιδρύεται αργότερα γεωμετρικός οικισμός στον οποίο η ζωή συνεχίζεται και τον 6ο αι. π.X.

Φωτο-2 (αυτή η καταπληκτική αεροφωτογραφία είναι δανεισμένη από τον ιστότοπο-αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου- http://media.yen.gr/atlas/thesi.asp?idthesis=353 )

Δυστυχώς ελάχιστες ιστορικές πληροφορίες έφτασαν ως τις μέρες μας από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και η σημαντικότερη είναι αυτή του Στράβωνα στο 10ο βιβλίο των "Γεωγραφικών" του που λέει τα εξής:

"...μετά δέ ταύτην, Νάξος και Άνδρος αξιόλογοι, και Πάρος. Εντεύθεν ην Αρχίλοχος ο ποιητής. Υπό δέ Παρίων εκτίσθη Θάσος και Πάριον εν τη Προποντίδι πόλις. Εν ταύτη μεν ουν ο βωμός λέγεται, θέας άξιος, σταδιαίας έχων τας πλευράς . Εν δέ τη Πάρο , η Παρία λίθος λεγομένη, αρίστη προς την μαρμαρογλυφίαν."

Επίσης από τον Στέφανο Βυζάντιο (τέλη του 5ου - μέσα του 6ου μ.Χ. αιώνα), στο έργο του "ΕΘΝΙΚΑ" αναφέρει τα εξής για την Πάρο:

"...νήσος ην και πόλιν, Αρχίλοχος αυτήν καλεί εν τις Επωδείς**.Ώκειτο δέ το μεν πρώτον υπό των Κρητών και τινων Αρκάδων ολίγων. Τούνομα μεν λέγεται υπό Πάρου του Παρασίου , ανδρός Αρκάδος..."

-**(έργο του Αρχίλοχου)

Από την Πάρο προέρχεται και το γνωστό "ΠΑΡΙΟ ΧΡΟΝΙΚΟ" Το χρονικό περιλαμβάνει 134 στίχους σε τρεις ξεχωριστές στήλες και αποτελεί χρονολογικό πίνακα γέννησης ή θανάτου των σπουδαιότερων πνευματικών ανθρώπων της ελληνικής αρχαιότητας από την περίοδο του Κέκροπα το 1582 π.Χ. μέχρι το 264 π.Χ.

Το 1627 ανακαλύφθηκαν δύο από τα τρία τμήματα της ενεπίγραφης τής στήλης στο κάστρο της Παροικιάς και μεταφέρθηκαν στη Σμύρνη από κάποιο αρχαιοκάπηλο που το όνομά του ήταν Σάμψων. Στη συνέχεια τα τμήματα αυτά αγοράστηκαν από τον λόρδο Arundel και αργότερα δωρήθηκαν στο μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης όπου και φυλάσσονται έως σήμερα.

Το 1897 στη θέση Θόλος της Παροικιάς, αποκαλύφθηκε το τρίτο τμήμα της στήλης, και σήμερα εκτίθεται στο μουσείο της Πάρου

Χρονολογείται στον 3ο π.Χ.αιώνα και χαράκτηκε από κάποιον Πάριο λόγιο, και μας αποδεικνύει ότι η Πάρος ήταν ένα από τα κέντρα του πνευματικού και καλλιτεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδος.

-Λίγα λόγια για τον Αρχίλοχο-

Η γέννησή του τοποθετείται γύρω στο 680 π.Χ.και ο θάνατός του γύρω στο 630 π.Χ. και ήταν ο πρώτος λυρικός ποιητής της αρχαιότητας. Ο πατέρας του λεγόταν Τελεσικλής, πολίτης από ξακουστή γενιά. Η μητέρα του λεγόταν Ενιπώ και ήταν από τη Θράκη. Ο παππούς του, από την πλευρά του πατέρα του λεγόταν Τέλλης. Ο Τέλλης μαζί μα μια ιέρεια, την Κλεόβοια, εισήγαγε την λατρεία της θεάς Δήμητρας στην Θάσο. (Ο ναός της θεάς Δήμητρας στην Πάρο είχε γίνει ονομαστό κέντρο στις Κυκλάδες και σ' όλο το Αιγαίο).

Ο Αρχίλοχος έζησε πολυτάραχη ζωή και αναγκάστηκε να γίνει μισθοφόρος. Πολέμησε στην Ιωνία, στη Θράκη, στη Μακεδονική Τορώνη και στην Εύβοια. Σκοτώθηκε πολεμώντας τους Νάξιους, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς αν ο Νάξιος Κόρακας τον σκότωσε στη Νάξο ή στην αποικία της, που βρισκότανε στη Θράκη. Παρ'όλ'αυτά, οι Πάριοι εκτιμώντας τη μεγάλη του προσφορά, του αφιέρωσαν ένα ναόμορφο κτίσμα, το Αρχιλόχειο, για την απόδοση τιμών.(Φωτο-3)

Φωτο-3 Ιωνικό κιονόκρανο από το Αρχιλόχειο, τελευταίο τέταρτο του 6ου π.Χ. αιώνα με επιγραφή του 4ου π.Χ.αιώνα που λέει τα εξής:

- ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ ΠΑΡΙΟΣ ΤΕΛΕΣΙΚΛΕΟΣ ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ

ΤΟ ΔΟΚΙΜΟΣ ΜΝΗΜΗΙΟΝ Ο ΝΕΟΚΡΕΩΝΤΟΣ ΤΟΔΕΘΗΚΕΝ -

Το ποιητικό έργο του Αρχίλοχου δεν σώθηκε παρά μόνο λίγα αποσπάσματα, εκ των οποίων κάποια είναι πολύ σημαντικά. Ένα εξ αυτών έχει να κάνει με τον όρο "ΠΑΝΕΛΛΗΝΕΣ" που είχε απασχολήσει - αλλά και απασχολεί - τον φιλολογικό κόσμο. Δηλαδή, για το πότε ο όρος Ελλάς και Έλληνας είχε επικρατήσει σε όλο τον ελληνικό τότε κόσμο, κάτι που ο Θουκιδίδης θήγει στην εισαγωγή του συγγραφικού του έργου. (Υπάρχει στον Όμηρο ο όρος "ΠΑΝΕΛΛΗΝΕΣ" στη ραψωδία Β' στχ 530 αλλά κάποιοι τον θεωρούν ακόμα και σήμερα νόθο). Άρα το απόσπασμα του Αρχίλοχου αποκτά αυτόματα μεγάλη σημασία και είναι το εξής:

"...Ως Πανελλήνων οϊζύς ες Θάσον συνέδραμεν..." (Ed.52)

Υπάρχει και ένα άλλο απόσπασμα, που απασχόλησε κυρίως τους αστρονόμους και έχει να κάνει με μία έκληψη ηλίου και είναι το εξής:

"... Ζεύς πατήρ Ολυμπίων εκ μεσημβρίης έθηκε νύκτ' αποκρύψας φάος ηλίω λάμποντι· λυγρόν δ' ήλθ' επ' ανθρώπους δέος." (Εd.74)

Αυτή η έκληψη ηλίου, σύμφωνα με τους αστρονόμους συνέβει στις 6 Απριλίου του 648 π.Χ. Θα κλείσουμε αυτό το μικρό αφιέρωμα, προσπαθώντας να σκιαγραφίσουμε τον άνθρωπο Αρχίλοχο μέσα από την εισαγωγή ενός ελεγειακού ποιήματος και είναι το εξής:

" Ειμί δ' εγώ θεράπων μεν Ενυαλίοιο άνακτος,
και Μουσέων ερατόν δώρον επιστάμενος..."

" Εγώ είμαι υπηρέτης του βασιλιά Ενυάλιου**,
και στων Μουσών τα αγαπημένα δώρα είμαι ειδικός..."

** επίθετο του θεού Άρη.

Αρχαιολογικοί χώροι,ευρήματα και μνημεία της Πάρου

Οι αρχαιολογικοί χώροι της όμορφης Πάρου παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον όχι μόνο για τους περιστασιακούς επισκέπτες αλλά και γι' αυτούς που "ψάχνουν" την ιστορία όχι μόνο μέσα από τα αρχαία κείμενα αλλά και από τα αρχαιολογικά ευρήματα. Σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα να επισκεφθείτε την Πάρο, να πάτε πίσω χιλιάδες χρόνια και να ταξιδέψετε μέσα από την ιστορία της.
Εδώ μερικές φωτογραφίες από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και μνημεία της Πάρου.


Φωτο-1 (μουσείο Πάρου)

Φωτο-2 (μουσείο Πάρου)

Φωτο-3 (Ασκληπιείο)

Φωτο-4 (η θεμελίωση του αρχαϊκού ναού της θεάς Αθηνάς)



Φωτο-5 (μουσείο Πάρου- ακέφαλο άγαλμα ίσως της Άρτεμης)

Φωτο-6 (το Δήλιο)

Φωτο-7 (ελληνιστικά ψηφιδωτά)

Φωτο-8 (αρχαϊκός υπαίθριος ναός)

Φωτο-9 (ο πρώτος χριστιανικός ναός -αφιερωμένο στον άγιο Νικόλαο - χτισμένο τον 4 ο αιώνα). Οι κίονες αρχαιοελληνικού ρυθμού φτιάχτηκαν για αυτόν το ναό. Άλλωστε Έλληνες ήταν και οι πρώτοι χριστιανοί στην Πάρο. Θρησκεία αλλάξαν, όχι ήθη και έθιμα. Άλλωστε δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα της ισοπέδωσης των ναών της Ολύμπιας θρησκείας.

Φωτο-10 (οι χαρακτηριστικοί μύλοι κυριαρχούν και στην Πάρο!)

Φωτο-11 (άφθονο το μάρμαρο ...)

Φωτο-12

Φωτο-13

Φωτο-14

Φωτο-15

Φωτο-16

Φωτο-17 (κίονες και μαρμαρα παντού)

Φωτο-18

Φωτο-19 (μουσείο Πάρου)